Tamamdır, Geç Eosen hakkında kapsamlı bir Wikipedia makalesi formatında bilgi hazırladım:
Geç Eosen
Geç Eosen, Eosen döneminin Jeolojik Zaman Çizelgesi'nde yer alan bir alt bölümüdür. Yaklaşık olarak 37.8 milyon yıl önce başlayıp 33.9 milyon yıl önce sona ermiştir. Orta Eosen'den sonra gelir ve Oligosen döneminin başlangıcı ile son bulur. Bu dönem, iklim değişiklikleri, önemli jeolojik olaylar ve fauna ve flora'daki evrimsel gelişmeler ile karakterizedir.
Jeoloji ve Coğrafya
Geç Eosen, kıta hareketlerinin ve okyanus akıntılarının önemli ölçüde değiştiği bir dönemdi.
- Kıta Hareketleri: Avustralya ve Antarktika arasındaki ayrılma bu dönemde hızlanmış ve bu durum Antarktika Buz Tabakası'nın oluşumunu etkilemiştir.
- Okyanus Akıntıları: Drake Geçidi'nin açılmasıyla Antarktika Çevresel Akıntısı oluşmuş ve bu durum küresel iklim üzerinde önemli bir soğutma etkisi yaratmıştır.
- Deniz Seviyesi: Genel olarak deniz seviyesi düşüş eğilimindeydi, bu da kıyı şeridinde değişikliklere ve yeni kara alanlarının ortaya çıkmasına neden oldu.
İklim
Geç Eosen'de küresel iklim, Eosen'in başlarındaki sıcak ve nemli koşullardan daha soğuk ve kurak bir duruma doğru önemli bir değişim göstermiştir.
- Soğuma: Antarktika'nın buzullaşması bu dönemin en önemli iklimsel olaylarından biridir. Buzulların büyümesi, deniz seviyesinin düşmesine ve küresel sıcaklıkların azalmasına yol açmıştır.
- Kurutma: Ormanlık alanlar azalmış ve yerini daha açık otlaklar ve savanlar almıştır. Bu değişim, bitki örtüsünün ve hayvanların adaptasyonunu gerektirmiştir.
- Okyanus Sıcaklıkları: Okyanus yüzey sıcaklıkları önemli ölçüde azalmıştır. Bu durum, deniz yaşamı üzerinde büyük bir etki yaratmış ve bazı türlerin yok olmasına neden olmuştur.
Fauna
Geç Eosen faunası, önceki dönemlere göre önemli farklılıklar gösterir.
- Memeliler: Memeliler, kara ekosistemlerinde baskın hayvan grubu olmaya devam etmiştir. Bu dönemde, Brontotheriidae gibi büyük otoburlar yaygınlaşmıştır. Ayrıca, modern at ve gergedan'ın ataları da bu dönemde ortaya çıkmıştır.
- Deniz Yaşamı: Denizlerde, balinalar'ın evrimi devam etmiş ve bazı türler daha büyük boyutlara ulaşmıştır. Köpekbalıkları ve diğer yırtıcı balıklar da çeşitlenmiştir. Nummulitler gibi foraminifera türleri yaygın olarak bulunmuştur.
- Kuşlar: Kuşlar, karasal ve denizel ekosistemlerde önemli roller oynamaya devam etmiştir. Bu dönemde, bazı modern kuş gruplarının ataları ortaya çıkmıştır.
Flora
Geç Eosen florası, iklimdeki değişikliklere uyum sağlamıştır.
- Bitki Örtüsü: Ormanlar azalırken, otlaklar ve savanlar yaygınlaşmıştır. Bu değişim, otçul memelilerin evrimini ve yayılmasını desteklemiştir.
- Polen ve Sporlar: Polen ve spor kayıtları, bitki örtüsündeki değişiklikleri yansıtmaktadır. Ağaç polenleri azalırken, ot ve çalı polenleri artmıştır.
Önemli Olaylar
- Grande Coupure: Eosen-Oligosen sınırında meydana gelen büyük yok oluş olayıdır. Bu olay, Avrupa'daki fauna'da ani bir değişime neden olmuş ve birçok memeli türünün yok olmasına yol açmıştır.
- Antarktika Buzullaşması: Antarktika'nın buzullaşması, küresel iklim üzerinde derin etkiler yaratmıştır.
Araştırma ve Bulgular
Geç Eosen hakkında yapılan araştırmalar, iklim değişikliğinin ve biyolojik evrimin karmaşık ilişkisini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Bu dönemden elde edilen fosiller ve jeolojik veriler, geçmişteki iklim koşulları ve canlıların adaptasyon süreçleri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Paleoklimatoloji ve paleontoloji alanlarındaki çalışmalar, Geç Eosen'in daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.
Umarım bu kapsamlı özet, Geç Eosen hakkında genel bir bakış sunmuştur.